Op 1 december 2021 betrok een team van advocaten op het Noordereiland hun nieuwe kantoor, een prettige, lichte, open en vriendelijk ogende werkruimte op een hoek aan het Burgemeester Hoffmanplein.
Een dag later, op 2 december, bezocht ik als architect het voormalige Rabobank-kantoor in Krimpen aan den IJssel, om te bekijken op welke wijze dit in 2013 gerealiseerde kantoor voor hergebruik en herindeling geschikt gemaakt kan worden.
Deze twee momenten kunnen in mijn notities als architect gerangschikt worden onder hetzelfde motto: Ontmanteling en tussen haakjes: (krimpen).
Een leeg kantoor blijft een fijne ruimte
Het kantoor op het Noordereiland had ik 18 maanden ervoor met veel enthousiasme verbouwd, ingericht en op maat gemaakt voor mijn eigen architectenbureau Terrena Architecten.
Het was een goede vondst, ik voelde me er direct op de goede plek, midden in het Rotterdam dat me -zowel in mijn werk als architect als in het leven- energie gaf.
Jarenlang waren in mijn werk de vragen, wensen en mogelijkheden van de opdrachtgever voor mij en mijn compagnons de belangrijkste bestaansgrond van ons architectenbureau.
En dat zal nooit veranderen.
Wat wel is veranderd is het aantal opdrachten, de intensiteit, de omvang van de vragen. Opdrachtgevers zagen in het tweede decennia van deze eeuw hun activiteiten veranderen; de behoefte aan opbouw, uitbreiding en vernieuwing maakte plaats voor de noodzaak van ontmanteling, krimp en soms hooguit nog wat herinrichting.
En ons werkveld werd in diezelfde tijd betreden door steeds meer specialisten op allerlei terreinen, waardoor wij niet meer overal de full-service hoefden te leveren waar we als bureau voor geoutilleerd waren. We zagen ons gedwongen zelf ook te krimpen en (deels) te ontmantelen en de focus te zoeken in onze kracht: ruimte geven en zorgen voor het belang van de opdrachtgever.
De keuze voor een nieuw kantoor op het Noordereiland was daarin tegelijk een ankerpunt, visitekaartje en energiebron.
Maar het leven liep anders, Corona veranderde de zakelijke dienstverlening en de vraag naar kantoorinrichting, commerciele ruimten en bijeenkomstgebouwen, we moeten anders gaan werken.
De niche die het bureau in eerdere recessies verrassend goed werk had gegeven, bood nu te weinig perspectief; verdere krimp in de bezetting was onvermijdelijk.
Ik heb daarom eind 2021 besloten (met pijn in het hart) de fijne kantoorruimte op het Noordereiland weer te moeten verlaten.
Gelukkig werd dit een soepele sleutel-overdracht, geen volledige ontmanteling.
Nieuwe huurders waren direct enthousiast over de ruimte, mede door de aanpassingen en inrichting.
We kwamen tot een goede overname en houden er van twee kanten een plezierig en nuttig contact aan over.
Zo voelde het minder als vertrek, minder als leegte, meer als ruimte voor anders -maar met dezelfde out-put- werken.
Veranderingen van gebruik
De leegte voelde ik wel op 2 december in het voormalige Rabobank-gebouw in Krimpen aan de IJssel.
Het prachtige interieur dat ik voor en met de Rabobank had bedacht, stond er nog bij alsof de gebruikers net waren vertrokken, morgen weer terug konden komen.
De veranderingen die de Rabobank-organisatie de afgelopen jaren heeft meegemaakt zijn ingrijpend; de behoeften en de bediening van klanten verschuiven van de fysieke naar de digitale wereld en ook daar heeft Corona het veranderingsproces een flinke duw gegeven.
Met als gevolg lege, ontmantelde interieurs.
Of eigenlijk ligt de mantel er nog, verlaten door het werk, het leven is er uit gekrompen, verdampt.
De mantel is nog prima, die is goed ontworpen, die kan nog jaren mee, maar wie zal haar passen?
In de lange historie van Terrena zijn, door mij en mijn voorgangers Teun en Leen en door alle medewerkers, veel ontwerpen gemaakt voor de Rabobank en andere zakelijke dienstverleners en voor bijeenkomstgebouwen, waarover naarmate de tijd verstrijkt steeds vaker een wedervraag wordt gesteld:
Hoe, wie past deze mantel?
Ik ben er van overtuigd dat er op veel plekken nieuw leven aan ruimte gegeven kan worden, met hulp van slim en creatief nadenken.
De bouwkundige kwaliteit die wij aan de ontwerpen hebben meegegeven is in ieder geval een goede basis voor duurzaamheid en hernieuwd gebruik.
De voorstellen die ik voor het gebouw in Krimpen aan den IJssel heb gedaan zullen naar ik hoop helpen om nieuwe gebruikers aan te spreken en naar het gebouw te trekken.
Verandering van omgeving
Het leven heeft mijn bureau in de afgelopen twee jaar een schop gegeven, het blijkt een ferme diepte-pass.
Ik wilde niet ineen krimpen maar genieten van de vlucht en land (over de IJssel!) in de ruimte van het noorden.
En veer daar op.
Verdicht tot éénmansbureau, maar verbonden met een net van kennis en kunde.
Klaar voor vertrouwde service en nieuwe creativiteit!
Martin Eijkelenboom, architect